Domowe instalacje fotowoltaiczne to rozwiązanie zyskujące w ostatnich kilku latach na popularności. Wszystko za sprawą programu „Mój prąd” i przyznawanych z tego tytułu dotacji. Ale boom na fotowoltaikę spowodowany jest także stale rosnącymi cenami prądu oraz zapowiadanymi zmianami w rozliczaniu się prosumentów. W październiku 2021 roku prosumentów produkujących prąd przy użyciu instalacji fotowoltaicznych było w Polsce już ponad 744 tys. Czy jako posiadacze paneli na dachu wiemy, jak je kontrolować, by pracowały możliwie najwydajniej? Zastanawialiście się kiedyś, czy konieczne jest odśnieżanie paneli fotowoltaicznych? Odpowiadamy!

Nowoczesne domy szpikowane są innowacyjnymi systemami, które z jednej strony optymalizują koszty utrzymania budynku, z drugiej zaś – sprawiają, że życie w nich staje się bardziej komfortowe. Ale projektując dom, coraz częściej zwracamy także uwagę na rozwiązania, które dbają o środowisko naturalne – wybieramy ekologiczne materiały budowlane czy stawiamy na odnawialne źródła energii. Zeroemisyjne budynki jednorodzinne to dziś już nie odległa przyszłość, a technologia, która staje się standardem. A za taki, wielu właścicieli nowych domów uważa panele fotowoltaiczne, które montowane są na coraz większej ilości dachów. Czy jako konsumenci zielonej energii wiemy, jak o taką instalację dbać, by działała możliwie najefektywniej? Zimą nasuwa się proste pytanie – czy odśnieżanie paneli fotowoltaicznych jest konieczne?

Panele fotowoltaiczne – odśnieżać czy nie?

Nie ma prostej, jednoznacznej odpowiedzi na to pytanie. Z jednej strony, firmy specjalizujące się w montażu instalacji fotowoltaicznych przekonują, że konstrukcja paneli oraz kąt ich nachylania sprawiają, że odśnieżanie nie jest konieczne. Poza tym słusznie wskazują też, że w miesiącach zimowych energii produkowanej z paneli jest znacznie mniej niż w okresie letnim, dlatego ewentualne strawy wynikające z ich zaśnieżenia i tak nie będą duże. Z drugiej jednak strony spotkać można opinie samych prosumentów, którzy podczas obfitych opadów śniegu obserwują zaleganie białej pokrywy na panelach, szczególnie tych instalowanych na dachach płaskich. Czy mają go samodzielnie usuwać? To zależy. A od czego? Przede wszystkim od kąta nachylenia paneli – im większy, tym szybciej śnieg zsunie się z nich bez naszej ingerencji. Ale zależy to również od prognoz pogodowych. Jeśli zapowiedzi synoptyków wskazują, że w kolejnych dniach pogoda się poprawi i pod wpływem rosnącej temperatury lub promieni słonecznych śnieg sam się zsunie, nie warto podejmować wyzwania. Kilka dni mniej efektywnej pracy instalacji może okazać się znacznie mniejszą stratą niż na przykład uszkodzenie paneli podczas samodzielnego ich odśnieżania albo bolesna kontuzja wywołana upadkiem z wysokości. Trzeba bowiem zdawać sobie sprawię, że nie jest to proste zadanie.

Praca na dachu zimą – zadbaj o bezpieczeństwo

Odśnieżanie paneli usytuowanych na dachu budynku nie jest proste. Wyzwaniem jest po pierwsze sama czynność odśnieżania, która wymaga wyjątkowej ostrożności. Sprawy nie ułatwia też miejsce, w jakim wykonywane są prace, czyli duża wysokość nad podłożem. Do tego dochodzą niesprzyjające warunki pogodowe, które zwiększają tylko ryzyko. A jest ono zdecydowanie większe w przypadku konstrukcji dachów skośnych. Dlaczego? – Odpowiedź jest prosta – bezpieczne poruszanie się po jego powierzchni wymaga nie tylko dużego doświadczenia i znajomości zasad BHP, ale i profesjonalnego sprzętu, który właściciel domu rzadko ma na wyposażeniu swojego warsztatu narzędziowego. Mowa na przykład o profesjonalnych drabinach dachowych, ale i specjalistycznych środkach ochrony indywidualnej – wyjaśnia Marek Banach, ekspert firmy KRAUSE, oferującej szeroką gamę drabin dla profesjonalistów oraz użytkowników indywidualnych. Biorąc pod uwagę oba powody, specjaliści od prac na wysokości odradzają mało doświadczonym właścicielom domu prace na dachu, szczególnie w okresie zimowym.
Nieco łatwiej odśnieżanie paneli fotowoltaicznych będzie wyglądało w przypadku geometrycznych brył budynków, dla których charakterystycznym elementem jest dach płaski. Warto przy okazji zauważyć, że w tej sytuacji sama konieczność wykonania tej czynności będzie większa. Dlaczego? Panele fotowoltaiczne na dachu płaskim montowane są zwykle pod mniejszym kątem (ok. 15-18°), niż ma to miejsce na konstrukcjach skośnych – ok. 30-35°. A większe nachylenia to automatycznie większe prawdopodobieństwo, że śnieg zsunie się sam.

Pocieszeniem w tej sytuacji niech będzie fakt, że dostanie się na dach płaski oraz późniejsze poruszanie się po nim nie będzie już tak ryzykowne. Wystarczy zaopatrzyć się w dobrą drabinę i przestrzegać instrukcji jej stosowania. Jaki model powinni wybrać właściciele takich domów? – Do wejścia na dach płaski wystarczy drabina przystawna – może być jednoelementowa lub dwuczęściowa rozsuwana (tzw. rozstawno-przystawna), jeśli wymaga tego wysokość budynku. Jest lekka, prosta w obsłudze i w miarę łatwa w przechowywaniu – jeśli z niej nie korzystamy, można ją powiesić na ścianie zarówno w pionie, jak i poziomie, wykorzystując do tego specjalne uchwyty do drabin. Choć jej użytkowanie nie wydaje się skomplikowane, warto zapoznać się najważniejszych zasadami wykorzystania drabin przystawnych – kilka prostych rad pozwoli nam ograniczyć ryzyko upadku z wysokości – podpowiada ekspert KRAUSE.

Ale będąc posiadaczem domu jednorodzinnego lepiej jest postawić na rozwiązanie, jakim jest trzyelementowa drabina wielofunkcyjna, która sprawdzi się w wielu innych okolicznościach niż tylko podczas wchodzenia na dach. – Jej zaletą jest możliwość różnych ustawień, dzięki czemu możemy użytkować ją podczas wybranych prac w ogrodzie oraz wokół budynku. W zależności od potrzeb, skorzystamy z niej jak ze wspomnianej drabiny przystawnej, opierając o ścianę budynku, albo potraktujemy ją jak drabinę wolnostojącą. Warto zwrócić uwagę, że w tym ustawieniu możemy zastosować także wysuwany element i znacząco zwiększyć zasięg i wysokość roboczą – mówi ekspert KRAUSE.

Jak odśnieżać panele fotowoltaiczne?

Jeśli podjęliśmy decyzję o konieczności usunięcia śniegu zalegającego na panelach i odpowiednio zadbaliśmy o przygotowanie stanowiska roboczego, możemy wziąć się do pracy. Tylko jak to zrobić? Eksperci odpowiadają: delikatnie, by nie porysować powierzchni paneli. Idealnie sprawdzi się do tego szczotka z miękkim włosiem – pod żadnym pozorem nie można usuwać zamarzniętej warstwy ostrymi szczotkami lub skrobaczkami, ani używać w tym celu detergentów. Jeśli chcesz samodzielnie przeprowadzić odśnieżanie paneli fotowoltaicznych, najlepiej robić to rano lub wieczorem, gdy panele nie są rozgrzane, a tym samym – bardziej podatne na uszkodzenia.
Odśnieżanie paneli nie jest czynnością łatwą, dlatego powinno być decyzją ostateczną. Żadne dodatkowe kWh nie są warte ryzyka utraty zdrowia lub uszkodzenia instalacji. A za samoistnym zsuwaniem się czap śniegu z instalacji przemawia jeszcze jeden ważny argument – jest to dobra metoda czyszczenia paneli. Ale o tym, już innym razem!